Indian patchwork

“Everything is possible in India”

Het is kwart voor vijf in de morgen wanneer mijn vader en ik elkaar na een slapeloze nacht op het vliegveld van Delhi ontmoeten. Volgens onze reispapieren zal onze ‘driver’ daar klaarstaan en naar het hotel brengen. Op de afgesproken plaats is niemand te bekennen. Daar staan we in Delhi. Na een duur telefoontje – via Nederland naar het hotel in India – duikt onze chauffeur Sanju toch op uit de massa.

Sanju is onze driver voor de komende twee weken, maar eigenlijk ook onze gastheer voor India. Een jongen van “dertig, of eigenlijk tweeëndertig”, zoals hij zegt, precies van mijn leeftijd. Hoewel de start niet geruisloos is, blijkt later dat dat niet à la Sanju is. Hij is in dienst bij een reisbureau in India. Hij is opgegroeid in een dorp zo’n honderdvijftig kilometer vanaf Delhi en is slechts tot en met de tweede klas van de middelbare school, tot zijn veertiende, naar school geweest. Hij leerde op school wat Engels, maar het meeste door te spreken met toeristen. Zijn moedertaal is Hindi. Autorijden leerde hij van een vriend. Op dit moment krijgt hij zwemlessen van dezelfde vriend, want dat wil hij nu ook kunnen. Sanju heeft een eigen auto voor de reizen met toeristen, te zien aan zijn naam en telefoonnummer die hij op de achteruitkijkspiegel heeft geplakt. De rechterzijspiegel, aan de kant van de bestuurdersstoel in dit land, ontbreekt trouwens. Dat is niet zo’n probleem, want inhalen, links of rechts, gebeurt hier meestal toeterend. In de Tata Indigo trekken we al toeterend door India, meer specifiek door de deelstaat Rajasthan. Het is het land van de maharadja’s, kastelozen, heilige koeien, kamelen, varkens, honden, katten, ezels, geiten, schapen, olifanten, apen, bergen afval, onlangs aangelegde nieuwe snelwegen - de Express Road van Delhi naar Mumbai, bijna onbegaanbare wegen, forten, paleizen, tempels, haveli’s - koopmanshuizen, slums, nieuwbouwprojecten, woonmalls, woestijnlandschappen, groene velden, kleurrijke sari’s, bedelaars, corruptie, tuc tucs, riksja’s, handkarren, four wheel drives, tulbanden, spijkerbroeken, computerwinkels, cricket, straathandeltjes, handlezers, astrologen, bijgelovigen, cinema en zo’n drie miljoen goden – soms in de vorm van een dier, bijvoorbeeld een aap of olifant. India is eigenlijk onbeschrijfelijk, daarom zijn er foto’s en enkele videootjes onder dit verslag opgenomen.

Ongelofelijk is India soms ook. Op een keer zingt Sanju: “Everything is possible in India”, wanneer we met vele fietsers, riksja’s, tuc tucs, handkarren en scooters stilstaan voor een viaduct waar net een trein over passeert. “Heb je een idee waarom al die mensen stil blijven staan?”, vraagt hij ons. Wij kunnen het niet bedenken. “Iedereen is bang voor de toiletinhoud die vanuit de trein zo over je hoofd uitgestort kan worden.” Getverdemme!

Maar Sanju, da’s een jongen die te midden van die chaos stinkend – excusez le mot - zijn best doet. Hij vraagt regelmatig of we tevreden met hem zijn: “Are you comfortable with me?” en hoort dan graag een bevestigend antwoord. Hij brengt ons overal naartoe, houdt de deur voor ons open, doet ons tips voor aardige restaurantjes aan de hand, rijdt niet te hard en vertelt ons vanalles over het land waarin hij leeft. Hij doet alles voor een goed kharma, zodat hij in een volgend leven als mens terugkeert en niet als varken of mug bijvoorbeeld.

Met een voet staat onze driver en gastheer in de Indiase cultuur en met de andere in de westerse. Hij kreeg zijn naam ongeveer een week na zijn geboorte, toen een priester aan de hand van de astrologische kalender bepaalde dat zijn naam met een s moest beginnen. Zijn naam betekent zon. Hij aanbidt twee keer per dag de goden die hij zelf gekozen heeft. In het Hindoeïsme ben je hier vrij in. Het is ook mogelijk elke dag van de week een andere god te aanbidden of zelf een god te verzinnen. Omdat Sanju onderweg is, heeft hij geen vaste offerplaats of altaar. In plaats daarvan gebruikt hij wierook, maakt gebaren en zingt. Zijn huwelijk is gearrangeerd, wat voor negentig procent van de huwelijken in India geldt. Hij is getrouwd toen hij begin twintig was. Of hij kon trouwen werd bepaald door de familie, maar ook door de astrologische kalender. Gekeken wordt of de geboortedata van man en vrouw bij elkaar passen. Zo niet, dan gaat het huwelijk niet door. Een beetje sjoemelen ermee kan wel, maar dan moet je extra veel goede handelingen in je leven verrichten voor een goed kharma. Zijn vrouw en kinderen van acht en zes jaar wonen in zijn geboortedorp bij zijn familie. De familie naar Delhi over laten komen zou onbetaalbaar zijn: “Dan zouden ze op straat moeten gaan bedelen.” Vanwege het werk komt hij maar zo’n twee tot drie keer per jaar bij zijn familie, tijdens feestdagen en in het laagseizoen voor ongeveer anderhalve maand.

Aan de andere kant maakt hij een westerse indruk. Hij draagt jeans, een teken van ‘verwesterdheid’. Zo laat een Rajasthani volkszanger in een geïmproviseerde cabaret-muziekpresentatie aan een man in het publiek weten dat zijn vrouw echt geen spijkerbroek hoort te dragen. De volgende ochtend zien we haar aan het ontbijt in de woestijntent toch in spijkerbroek verschijnen. Het heeft niets geholpen. Sanju drinkt graag een Kingfisher bier, geniet van Bollywood en Hollywood films, is geïnteresseerd in politiek en denkt graag na over de toekomst van India. Hij is erg enthousiast over het westen en de westerse toeristen.

India is ‘booming’, zo is vaak te horen in Nederland. Op de meeste plaatsen is daar nog niets van te merken en voel ik me eerder in de middeleeuwen beland. Het leven is doordrenkt van religie, wat gepaard gaat met een behoorlijke dosis bijgeloof, maar dat is mijn idee. India telt ongeveer één miljard mensen en heeft zeker tijd nodig om orde in die chaos te scheppen. Wie weet ziet het land er over vijftig jaar heel anders uit. Als het aan Sanju ligt, denkt hij liever aan een termijn van tien jaar. Sanju bewondert het leven in het westen: genoeg geld, kunnen reizen, goede banen, vriendelijke mensen, goede mentaliteit, weinig corruptie, “slimme mensen die altijd weten wat er over tien jaar gebeurt”, goede scholen. Hij zou in tegenstelling tot de Jordanese chauffeur best drieënhalve maand in Europa willen zijn. Het verbaast hem als we vertellen dat er na nine eleven bij ons ook een lichte terreurdreiging heerst. Dat past niet in zijn plaatje van het voorspoedige westerse leven.

Als wij horen over zijn salaris, dan kunnen wij ons nog meer voorstellen bij zijn rooskleurige kijk op de westerse wereld. Hij verdient zo’n vijfenveertig euro per maand, zonder fooi en krijgt anderhalve euro zakgeld per dag voor eten en overnachtingen, als hij buiten Delhi reist. Vijftien euro daarvan gaat naar een eenkamerflat met keuken en badkamer in Delhi, die hij met twee anderen deelt (vijftien euro huur per maand dus). Zeven euro per maand gaat naar het eten. De overige vijftien euro blijft over voor zijn familie en hemzelf. Leven om te overleven. Fooien blijken in India vrijwel van levensbelang. Als privé chauffeur in Delhi zou hij misschien meer kunnen verdienen, maar Sanju hecht meer aan een baas die geen misbruik van hem maakt en hem niet van het ene op het andere moment ontslaat.

Wij geven niet alleen een fooi aan Sanju, maar we worden voor ons gevoel helemaal kaalgeplukt door die één miljard mensen. Iedereen doet z’n uiterste best bij ons een paar roepies los te pulken. Het begint altijd met “Where are you from?” “From Finland,” is inmiddels ons antwoord. Indiagangers, ge zijt gewaarschuwd!

Om maar eens de Indiase stijl in dit verslag te integreren, beveel ik hier Sanju aan jullie aan. Hij begeleidt veel Nederlandse toeristen, is een uitstekende chauffeur en weet ook veel over zijn land, waar hij zo trots op is, te vertellen. Mocht je geïnteresseerd geraakt zijn in een reis met Sanju door India, dan kun je voor informatie bij mij terecht.

Deze mail verstuur ik vanuit Chitwan National Park in Nepal. Vanochtend heb ik een olifant op zijn kop gekieteld, maar hij heeft een dikke huid, zo bleek. Vanmiddag maakten we een wandeling door het nationale park, waar ook tijgers rondlopen. Zoals je ziet, hebben we het overleefd. Morgen op naar de Himalaya voor een korte trekking.