Feesten in Nepal

Eerst berichten uit Hongkong en China, nu eentje over Nepal uit Bali. Zoals jullie zien loop ik met de verslaglegging mijlenver achter. Toch wil ik graag wat kwijt over het vriendelijke verblijf in Nepal. Sla gerust over, natuurlijk, of neem een kijkje bij de foto’s en video’s.

Na een lange rit vanuit Varanasi in India komen mijn vader en ik in Nepal aan. In Chitwan National Park gaan we op wandelsafari tussen de tijgers en wilde olifanten - ik had vooraf beter moeten nadenken. De gids is meteen op zijn hoede vanwege een wilde olifant die net uit het zicht is verdwenen. Ter bescherming van de bedreigde diersoorten mag hij alleen een stok mee op pad nemen. Hoe zit het met ons? Zijn wij nu een bedreigde soort? Zo’n twee keer per jaar gaat het mis, vertelt hij. Na een korte wandeling tussen het hoge olifantengras komen we een bosje haar tegen op het pad. Het vorige slachtoffer. De uitwerpselen van een tijger. Even later wordt de gids nog enthousiaster: “That’s good! You can see the footprint of a big tiger here.” Help! Ik begin me steeds meer bedreigd te voelen. Ik kan niet wachten tot we terug zijn bij ons hotel aan de andere kant van de rivier. Heelhuids komen we daar aan.

Het duurt niet lang voor we afreizen richting de hoger gelegen delen van Nepal voor twee korte trekkingen. We zijn niet met z’n tweeën bij de eerste trekking, maar met z’n zessen. Met ons mee lopen: de gids mr. Hum (spreek uit als het Engelse ‘Home’), Pinu, zijn Engelssprekende twaalfjarige dochter en twee niet-Engelssprekende dragers, Tjaltie en Joy. Wat voelt dat decadent, maar het loopt wel een stuk lekkerder. We maken een campingtrektocht door de groene heuvels bij Pokhara. Vooral ’s ochtends kunnen we van het uitzicht op de Himalaya genieten. De reisorganisatie in Nepal doet voorafgaande aan de tocht hard zijn best om ons van het kamperen af te brengen om ons op een – voor hen goedkopere - trektocht langs hutten te sturen, maar ons plan houdt stand. Gelukkig maar. Kamperen middenin de natuur, bij kleine dorpen, langs het water, met prachtig uitzicht bij zonsopkomst, zonder veel andere reizigers tegen te komen. Drie keer per dag bereidt de crew heerlijke, gezonde maaltijden. ’s Ochtends worden we gewekt door Pinu, die dan met twee kopjes thee naar onze tent komt. Daarna volgt een kom lauw water om ons te wassen en dan het meergangenontbijt. Wat wil je nog meer? De hobby van onze gids is klaarblijkelijk koken. Het is een beetje een trekking voor bejaarden, maar wel mooi en lekker!

De relaxte trekking vindt plaats aan de vooravond van het Hindoeïstische lichtfeest Diwali, redelijk goed te omschrijven als een soort combinatie van kerstfeest en Sint Maarten. Het is een feest dat alle Nepalezen gretig meevieren, Hindoeïstisch of niet. Pinu, die nog ‘zomervakantie’ heeft, verheugt zich enorm op de komende feestdagen. Mr. Home en Pinu zijn Boeddhisten, wat maar voor vijf procent van de Nepalezen geldt. Hun familie kwam vele generaties terug vanuit Mongolië naar Nepal. Dat ze Boeddhist zijn, is in Nepal geen enkel probleem. Ze gaat met vriendinnen een liedje en dansje instuderen. Die voeren ze uit op de avond van het het lichtfeest. Ze gaan dan langs de huizen in de buurt, doen hun dansje en hopen dat ze er een zakcentje voor terugkrijgen. Er zijn meer voorbereidingen die voor het feest getroffen moeten worden. Ze maakt samen met haar moeder een mandala van verschillende kleuren poeder bij de ingang van hun huis. Daarna strooien ze een spoor van oranje poeder op de grond dat vanaf de mandala het huis in loopt. Alle huizen worden rijkelijk versierd met lichtjes en soms hangen er ook oranje bloemenslingers.

Aan het einde van de trekking kan Pinu bijna niet wachten tot ze thuis is. Net die laatste dag moeten we – vooral voor haar gevoel - eindeloos op een bus wachten. We studeren daarom een liedje van de Sound of Music in. Uiteindelijk belanden we na twee uur bovenop een bus. We rijden over een smalle, hobbelige weg langs een afgrond en proberen ook het hoofd koel te houden wanneer de bus achteruit moet steken om tegenliggers door te laten. Pinu valt ondertussen in slaap. Aangekomen op de hoofdweg in Pokhara moeten we van het dak af de bus in, want het is verboden passagiers op het dak te vervoeren.

De dag van het lichtfeest lopen we door het niet-toeristische centrum van Kathmandu. Iedereen is vrij en doet de laatste inkopen voor het feest. Er wordt druk gehandeld. Overal worden oranje en paarse bloemenslingers gemaakt en verkocht. Je kunt mandjes kopen met lekkers erin (nootjes, een chocolademunt en KitKat bijvoorbeeld) om tijdens het feest weg te geven. Er hangt al een feeststemming, een beetje zoals bij ons in december. ’s Avonds op weg naar een eettentje passeren we vele kleurige mandala’s die bij de ingangen van hotels en winkels prijken. De ene nog mooier dan de ander. We worden omringd door duizenden lichtjes, op straat en in het restaurant. Op de terugweg doen verlegen meisjes hun best om een liedje te zingen, wat in giechelen eindigt.

De dag erop beginnen we aan onze tweede korte trekking in de de Kathmanduvallei. Deze keer zijn we met zijn drieën, want we overnachten in hotels. Mr. Home duikt weer op. Op deze tocht meer aandacht voor wandelen en minder voor luieren. Het landschap is net buiten Kathmandu minder aantrekkelijk: groen maakt plaats voor meer en meer betonbebouwing. Als we aan het einde van de eerste dag boven op de heuvel aankomen bij ‘Hotel Viewpoint’ in Nagarkot, valt er weinig te ’viewen’: de bewolking is dicht genoeg om het zicht op de Himalaya totaal te ontnemen.Onderweg lopen we door Nepalese boerendorpen. Soms letterlijk door de rijst die op de weg ligt te drogen. Diwali is overal zichtbaar: oranje bloemenslingers aan de huizen, rood gestippelde koeien en honden die nog een oranje bloemenslinger, nu halfvergaan, rond hun hals dragen. Er is namelijk een speciale dag ter ere van de koe en een andere dag ter ere van de hond, legt mr. Home uit.

Nepalezen houden van feesten. Na het Diwali is het dan ook nog niet voorbij. Sommigen hebben er ook alle tijd voor, want er is weinig werk in dit arme land. De laatste dag van de drie feestdagen is het ‘Brother’s day’. Broers krijgen cadeautjes, maar Pinu legt uit dat het in hun gezin dan ook ‘Sister’s day’ is. Een modern gezin, vermoed ik. Wij lopen die dag verder door de Kathmanduvallei. Om precies 12.05 uur, dat heeft vast en zeker met de astrologische kalender te maken, barst het feest los. De zussen zorgen dat ze op dat moment bij hun broers aangekomen zijn en hebben een feestmaal bij zich. Wij zijn zodoende niet de enigen die onderweg zijn. Het stikt van de kleurrijk aangeklede zussen, in alle leeftijden, die we met grote tassen vol met eten, vaak in groepjes, tegenkomen. We worden uitgenodigd om de ceremonie bij te wonen die om vijf over twaalf plaatsvindt. We moeten nog een eind lopen en besluiten verder te gaan. We willen nog wel graag even gebruikmaken van de Nepalese schommel, bestaande uit een bamboeconstructie en touw. Die kun je niet over het hoofd zien, want hij neemt de doorgaande weg in beslag. Wij, maar zeker ook de omstanders, beleven plezier aan het heen en weer zwieren.

Om 12.05 uur zijn we in een dorp in de vallei en worden we opnieuw bij een familie uitgenodigd voor de ceremonie. Vanuit een hoekje kijken we toe hoe broer en zus elkaar een ‘tika’ geven. Dat is de bekende stip die Hindoes dagelijks aanbrengen op het voorhoofd. Voor deze gelegenheid wordt er meer werk van gemaakt. We krijgen een bordje met in olie gebakken mierzoete deegringen, banaan en stukjes appel. Dat gaat er eigenlijk best in na al dat gewandel. Broer en zus zitten op de grond tegenover elkaar met ertussen een offerplaats. Die bestaat uit wierook, fruit, felgekleurd poeder en op de grond oranje poeder om het altaar af te bakenen. De zus brengt als eerste een ‘tika’ aan op het voorhoofd van de broer. Het wordt een zevenkleurige streep. Daarna draaien de rollen om. Ook ik word onderhanden genomen, zoals je al hebt kunnen zien. De rest van deze Brother’s day hoor ik er helemaal bij in de Nepalese gemeenschap.

Na deze tweede trekking is het voor mijn vader tijd om huiswaarts te keren – jammer genoeg. Ik reis af naar Tibet en ga vrijwel direct daarna het klooster in, waardoor ook ik verstoken ben van Nepalese festiviteiten. Wanneer ik uit het klooster kom heb ik nog een week om van Nepal te genieten. Het wordt anderhalve week, doordat een kamer in Hongkong duur blijkt te zijn: honderdvijfentwintig euro voor een nacht in het weekend in een lullig hotel. Ter vergelijking, mijn kamer in Nepal kost zeven euro en is fantastisch. De keuze is – na enige kortstondige paniek rondom de verrassend hoge hotelprijzen - snel gemaakt: vliegticket omboeken en lekker langer in Nepal blijven.

Na een week in de toeristenwijk Thamel heb ik nu tijd om ook het Boeddhistische Boudnath te bezoeken. Daar staat een reusachtige stoepa, die niet meer uit je herinnering verdwijnt als je ‘m ooit hebt gezien. Op weg naar Boudnath stuit ik op een groot straatfestival. De taxi blijft achter en met mijn rugzak op loop ik het feestgedruis in. Het ziet er letterlijk zwart van de mensen. Er is straatmuziek met gemaskerde dansers. Wanneer het begint te schemeren is het tijd voor een moderne en zo te zien befaamde band. Uren van tevoren zitten mensen op de stoepa klaar voor het optreden. Na wat meegenieten van de muziek en alle drukte, begeef ik me met plezier naar het guesthouse dat zich op een kloosterterrein bevindt. Eerst met honderd anderen door een smal straatje wringen, daarna lost de drukte snel op en lijkt het gefeest ver weg.

Na de maand in Kopan is Kathmandu net een groot dorp geworden. Overal kom ik bekenden tegen. Ik voel me thuis in het guesthouse in de stad, ga uiteten met een mijn discussiegroepsgenoten, breng later een middag door in een hip cafe met een van hen, geef in een buitensportwinkel advies over een reis naar Tibet aan twee vaagbekenden, maak uitstapjes met twee Nederlandse Kopanvrienden, ontbijt in Bodnath met een Zweedse, word vanaf een dakterras bij de stoepa herkend door een Spaanse vriend en keer samen met hem nog voor een keer terug naar Kopan. Eén grote gezellige boel in Kathmandu!

Dan komt de dag van vertrek. Al is het nog even spannend. Na een omstreden overlijden van een politicus wordt er op die dag namelijk overal in Nepal gestaakt. Een taxi naar de luchthaven kan ik vergeten. Alleen het luchtverkeer ligt niet plat. Pfoe. Na een uur lopen door stad en platteland, langs stakers, stakingsspotters, spelende kinderen, flaneerders en een golfveld kom ik aan op het vliegveld.

Even later bestijg ik met een traantje het trapje naar het vliegtuig. Los ben ik van de Nepalese grond. Wat een mooi land en lieve mensen laat ik achter me. Ohhh Nepal! Alleen het uitzicht over de Himalaya kan het afscheid een beetje verzachten.