Cadeautje van Pachamama

Pachamama betekent Moeder Aarde en is een belangrijke godheid voor de inheemse bevolking van Bolivia. Ze ziet toe vanaf haar woonplek onder de bergen van de Andes en beschermt of straft naargelang goede en kwade daden. Voor de zekerheid wordt één keer per maand ook Maria aanbeden door de plattelandsbevolking, een invloed uit het nu verder katholieke Bolivia. Het is ons de afgelopen dagen duidelijk geworden dat Pachamama hier de aarde veelvuldig heeft laten schuiven en schudden. Madre mía, wat een landschap! In de omgeving van Sucre maken we een tweedaagse trekking en de dag erop nemen de ferrobus naar Potosí.

We lopen door een gebied waar voornamelijk Quechua’s leven en het Quechua [uit te spreken als Ketsjwa] gesproken wordt. Onze gids David is een vrolijke, goedlachse jongen van vijfentwintig jaar zonder bijbedoelingen, waarmee hij zich onderscheidt van vele hitsige Zuid-Amerikaanse mannen. De toon wordt gezet wanneer hij ons als gentleman over een beek heen helpt en we op een grote steen middenin de beek een klein dansje maken. Het voetpad wordt pas sinds een jaar of vier door toeristen belopen en is ongelooflijk mooi. We komen slechts een ander groepje wandelaars van zo’n zes personen tegen. Nederlanders, voilà. We dalen af over het Incapad dat Sucre in Bolivia, vroeger Alto (Hoog) Peru geheten en Cusco in (Laag) Peru verbindt. We lopen door een rivierbedding rijk aan mineralen - Bolivia herbergt 3200 verschillende soorten, daarna is het klimmen geblazen en afzien in de felle zon om ‘de krater van Maragua’ te bereiken. We belanden in een optocht van koeien, ezels, geiten en een broertje en zusje die het vee naar huis brengen en hout op de rug meenemen. Hand in hand en op commando Cielito Lindo zingend schuiven we over een richel van kleine losliggende steentjes langs een afgrond, wat in Europa als volstrekt onverantwoord zou worden beschouwd. Maar Pachamama is ons goed gezind. De koeien, ezels en kinderen gaan ons voor. De geiten achter ons kunnen niet wachten tot wij eindelijk gepasseerd zijn. Hoezo eng en gevaarlijk?

Wat wij voor ons plezier doen is voor veel Bolivianen een onbegrijpelijke daad. De bevolking op het platteland loopt verplicht uren voor het hoeden van het vee, het verkopen van spullen, het verzamelen van hout, om naar school te gaan, om de doorgaande weg te bereiken voor de bus naar de stad. Je moet haast wel van een andere planeet komen als je voor je plezier hele dagen gaat wandelen in de hete zon. De verstedelijkte Bolivianen lijken er al niet veel anders over te denken. Ze zijn nergens te bekennen in het overweldigend mooie landschap. David vertelt dat hij als ‘veldwerker’ geen vriendinnetje aan de haak kan slaan. De ‘chicas’ hebben liever een jongen met een kantoorbaan. Wandelen is meer iets voor de rijken der aarde, lijkt het.

De krater is van reusachtig formaat en het blijkt dat het helemaal niet zeker is of het wel om een krater gaat. Er wordt ook gedacht aan meteorietinslag, waarbij het dinosaurustijdperk ten einde kwam. Of een mooi samenspel van de beweging van tektonische platen. We overnachten in een huisje in Maragua, een dorp dat wel zo’n honderdtien inwoners telt en een centrumfunctie in de regio vervult.
David vertelt dat kinderen hier soms bang zijn voor toeristen. De kinderen horen van hun ouders dat toeristen inheemse kinderen meenemen in de grote rugzakken die ze op hun rug dragen. Dat komt vast best geloofwaardig over, want we zien hier vele kleine kinderen die hier in een bontgekleurde doek op de rug worden gedragen.
De volgende dag lunchen we gezellig naast de voetsporen van een dinosaurus. De plaatselijke bevolking gelooft overigens dat het om de sporen van een flamenco van reusachtig formaat gaat. In Bolivia is, mede door de nog vele vrijwel onbegaanbare en gevaarlijke wegen, nog lang niet elk stukje land uitgekamd. Genoeg verborgen schatten hier.

Tussen de rust en de gesprekken door is er ook nog tijd voor lol. Augusta en ik leren de kreet “Porque non?” veelvuldig in te zetten en dat blanke reizigers de plaatselijk ‘pinguïns’ worden genoemd. Terug bij het reisbureautje in Sucre zit de stemming er goed in. Ik pak mijn opgeslagen grote rugzak weer op en laat vallen dat er twee kleine kinderen in zitten, die ik van de markt heb meegenomen. Ze hebben zich de afgelopen twee dagen goed stil gehouden in de opslagplaats. Hilariteit alom, behalve bij de net binnengewaaide reiziger, die ons aankijkt of we gek zijn geworden. Ik betwijfel of hij nog een toertje bij dit reisbureau heeft geboekt. Als vrienden nemen we afscheid van David.

De volgende dag vertrekken we met de ‘ferrobus’: een klein busje die op een oud treinspoor rijdt en Sucre en Potosí via een bergpas van de Andes verbindt. Spectaculair! We zijn de enige pinguïns tussen de lokale bevolking. Het spoor is een paar jaar geleden weer in gebruik genomen, om de afgelegen dorpen met de buitenwereld te verbinden.
Het spoor dateert echter uit de zestiende eeuw, toen Potosí de hoofdstad der hoofdsteden in Zuid-Amerika was en gelijk stond aan steden als Londen en Parijs. De Spanjaarden hoopten in Potosí om El dorado, goud, te vinden, maar stuitten er vooral op véél zilver. Het maakte Potosí tot wereldstad. De zilveren munten die in Spanje en Zuid-Amerika in omloop waren werden in Potosí geslagen. De spoorlijn naar Sucre werd aangelegd om het 4060 meter hoog gelegen Potosí van voldoende voedsel te voorzien. Ook was Sucre bij de rijke Potosí’s in trek vanwege het aangename klimaat op 2800 meter hoogte. Tot op de dag van vandaag is de glorie van weleer in deze twee geïsoleerde steden in de Andes nog volop te bewonderen.

Ook zin in een ritje met de ferrobus? Klik op een van de toegevoegde filmpjes.